Regionalny Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych w Bydgoszczy

Spółdzielczość, w tym także mieszkaniowa objęta została radykalnymi zmianami, jakie wnosiła transformacja ustrojowa w kraju po wyborach w dniu 4 czerwca 1989 r.

Na podstawie Ustawy z dnia 20 stycznia 1990 ( Dz. U. Nr 6, poz. 36). o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości nastąpiła likwidacja centralnych związków rewizyjnych w spółdzielczości, pojawiła się zatem gwałtownie luka w organizacji przestrzeni spółdzielczej ponad podmiotami podstawowymi, jakimi pozostawały działające nadal spółdzielnie, w tym mieszkaniowe.

Należy odnotować, iż lata 1990 – 92 to bardzo trudny okres dla spółdzielczości w ogóle, w tym także mieszkaniowej – szczególnie po „ czystce” kadrowej. Warto przypomnieć, iż ustawa z 20 stycznia 1990 roku , która poza likwidacją centralnych związków rewizyjnych, zobowiązywała także aby do dnia 31 marca 1990 r. spółdzielnie przeprowadziły wybory do organów spółdzielni bez względu na termin upływu kadencji tych organów, z zagrożeniem przejścia w stan likwidacji ( Art.19 ust.4 ustawy). Wybory objęły zatem także członków zarządów spółdzielni mieszkaniowych.

W gospodarce wolnorynkowej szczególnie, wolne przestrzenie są z natury rzeczy, zgodnie z zasadą iż życie czy rynek nie znosi próżni - są szybko zagospodarowywane.

W tym kontekście pojawiła się ustawa z 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach i zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 1991 Nr 83, poz. 373), która wprowadziła zmianę uzupełniającą zapis do ustawy z dnia 20 stycznia 1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości , jako że w art. 19 w. w. ustawy dodano m.in. ust. 5 ,iż :

"Po dniu 31 lipca 1991 r. spółdzielnie mają prawo zrzeszania się w związkach rewizyjnych nie prowadzących działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności o charakterze instruktażowym i doradczym"

Ponieważ pojawiła się prawna możliwość, toteż w kraju dość szybko podjęto działania w zakresie powoływania do życia związki rewizyjne – zarówno centralne, krajowe ale i regionalne.

Tak więc w 1992 roku uformował się również w Bydgoszczy Zespół Założycielski), złożony z prezesów zarządów kilku większych spółdzielni mieszkaniowych, którzy wykazując niezbędną determinację krzewili ideę powołania do życia Rewizyjnego Związku, a także przygotowali wymagane dokumenty na Zjazd Założycielski.

Sama inicjatywa podjęcia starań i prac w celu powołania Związku Rewizyjnego w Bydgoszczy wyniknęła z konkretnych i ważnych powodów, z których najważniejsze to pilna potrzeba niesienia pomocy dla funkcjonowania spółdzielczości mieszkaniowej po wejściu w życie przełomowej ustawy z 20 stycznia 1990 r. We wszystkich bowiem spółdzielniach z mocy tej ustawy nastąpiła rewolucja kadrowa w organach sm i oczywiście w składach zarządów. Zaistniała zatem naturalna i pilna potrzeba koniecznej wówczas wzajemnej pomocy organizacyjno-merytorycznej, szczególnie niezbędnej dla wszystkich członków zarządów, z krótkim jednak wówczas stażem pracy w tym organie.

Potrzebą chwili było też odnowienie współpracy miedzy spółdzielniami, które mogło stać się zalążkiem wzajemnego wsparcia i pomocy. Niewątpliwie środowisko spółdzielczości wymagało wzmocnienia i większej integracji.

Gwarantem realizacji takiego przesłania w praktyce mogło być właśnie powołanie do życia i sama działalność związków rewizyjnych , w tym ich działalność konsultacyjno – doradcza.

Grupa Inicjatywna ( Zespół Założycielski) poczynił w 1992 roku skuteczne starania przygotowując niezbędne dokumenty do powołania Związku Rewizyjnego, ale przede wszystkim przekonał do tego pomysłu kilkanaście spółdzielni mieszkaniowych z Bydgoszczy i Regionu, które zaakceptowały tę ideę.

W Zjeździe Założycielskim, który odbył się w dniu 23 listopada 1992 r. uczestniczyli reprezentanci n. w. spółdzielni mieszkaniowych, które jednocześnie nabyły i przyjęły status członków - założycieli Związku:
1. Bydgoska Spółdzielnia Mieszkaniowa w Bydgoszczy
2. Fordońska Spółdzielnia Mieszkaniowa w Bydgoszczy
3. Kujawska Spółdzielnia Mieszkaniowa w Inowrocławiu
4. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Chojnicach
5. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Jedność” w Bydgoszczy
6. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Koronowie
7. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Nakle
8. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Nowem
9. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Szubinie
10. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Świeciu
11. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Sępólnie
12. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Trzemesznie
13. Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa DOM w Bydgoszczy

Na Zjeździe uchwalono następujące podstawowe dokumenty:
założenia programowe,
- Statut ,
- Regulamin Rady Nadzorczej,
- wysokość stawki opłat członkowskich,

Zjazd dokonał wyboru składu Rady Nadzorczej w osobach:
1. Bazyli KRUMRICH - RSM Jedność
2. Mirosław KOŚCIELAK – Fordońska SM
3. Remigiusz KASPRZAK – SM Szubin
4. Stanisław LIPIŃSKI – SM Chojnice
5. Włodzimierz MIKLAS – Kujawska SM Inowrocław
6. Stefan WOJNOWSKI – SM Świecie
7. Edward WOLNIK – Bydgoska SM

Wybrana na Zjeździe Rada Nadzorcza na swoim pierwszym posiedzeniu w dniu 30 listopada 1992r. dokonała wyboru 3-osobowego Zarządu do kierowania całokształtem działalności Związku i reprezentowania go na zewnątrz – w składzie:

1. Ryszard Kocieniewski - Prezes Zarządu Związku ( repr. Bydgoska SM)
2. Zbigniew Sokół - Z-ca prezesa Zarządu ( repr. Fordońska SM )
3. Ryszard Szadłowski - Z-ca prezesa Zarządu (repr. Kujawska SM)

Formalnie działalność Regionalnego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych w Bydgoszczy rozpoczęła się od dnia jego rejestracji , która miała miejsce w dniu 18.01.1993r. w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Warto podkreślić, iż Zarząd Związku w tym składzie osobowym działał aż do roku 2017, gdyż dopiero po 25 latach funkcjonowania Związku i Zarządu – nastąpiły zmiany.

Znacznie częściej następowały zmiany w składzie Rady Nadzorczej, gdyż wynikało to m. in. ze zmian w składach osobowych organów poszczególnych spółdzielni mieszkaniowych, zrzeszonych w Związku.

Przez lata Regionalny ZRSM w Bydgoszczy opierał swoje funkcjonowanie o przewidziane w Art.240 § 2 i 3 ustawy – cele, zadania i formy działania.
Ustawa przewiduje, iż :
Celem związku rewizyjnego jest zapewnienie zrzeszonym w nim spółdzielniom pomocy w ich działalności statutowej ( Art.240 ust.2 )

Do zadań związku rewizyjnego należy ( Atr.240 ust.3):
1. przeprowadzanie lustracji zrzeszonych spółdzielni,
2. prowadzenie na rzecz zrzeszonych spółdzielni działalności instruktażowej, doradczej, kulturalno-oświatowej, szkoleniowej i wydawniczej,
3. reprezentowanie interesów zrzeszonych spółdzielni wobec organów administracji państwowej i organów samorządu terytorialnego,
5. inicjowanie i rozwijanie współpracy między spółdzielniami oraz współdziałanie z placówkami naukowo-badawczymi,
6. wykonywanie innych zadań przewidzianych w niniejszej ustawie oraz statucie.

Początek lat 90-tych ub. wieku w spółdzielczości wymagał podjęcia działań, by emitować także sygnały, iż spółdzielczość może pokazać nowe, korzystne dla członków sm - właściwe oblicze. Opinie o spółdzielczości mieszkaniowej w tym czasie, choć niestety i przez długie lata, były wyjątkowo mało przychylne.

Należało wówczas wejść pośpiesznie na ścieżkę należytej obsługi członków, zapewnienia realizacji w praktyce przysługujących im praw i przywilejów, tudzież należytego utrzymania całości zasobów mieszkaniowych w spółdzielniach, poprzez wyrównywanie standardów technicznych w dość zróżnicowanych w tym zakresie zasobach, jak również estetyki.

Regionalny ZRSM w Bydgoszczy prowadzi od początku swojej działalności lustracje zarówno w spółdzielniach mieszkaniowych zrzeszonych, jak również nie będących członkami Związku.

Przeprowadza lustracje w pełnym zakresie ustawowym ( obejmującym trzyletnie okresy badania), częściowym ( zlecanym np. przez właściwego dla nadzoru nad sm – ministra określonego zakresu co do tematyki) oraz inwestycyjnym.

Przez wiele lat lustracje były główną formą działalności zarówno kontrolnej, ale i instruktażowej dla organów lustrowanych spółdzielni mieszkaniowych.

Związek wykazywał w tym zakresie obiektywizm, kompetencję i odpowiedzialność za formułowane uwagi i wnioski z przeprowadzanych lustracji. Dla członków i organów lustrowanych spółdzielni mieszkaniowych niezwykle ważne są stwierdzenia potwierdzające legalność, rzetelność i gospodarność prowadzonych przez spółdzielnie działalności statutowych.

Rocznie Związek przeprowadza łącznie 16 - 17 lustracji.

Główną formą działalności pomocnej dla sm jest działalność instruktażowa, która jest realizowana w wielu formach:
- stanowi istotny cel i zakres przeprowadzanych lustracji ,
- poprzez szkolenia, seminaria, konsultacje – dla członków zarządów sm, również dla poszczególnych służb w spółdzielniach mieszkaniowych ( księgowych, członkowskich technicznych).
- prowadzenie systematycznego doradztwa, w zakresach: interpretacji obowiązujących przepisów prawa, w gospodarce ekonomiczno-finansowej, w sprawach organizacyjnych i formach zarządzania nieruchomościami,
- poprzez dostarczanie opracowań i materiałów pomocniczych w zakresie spraw natury prawnej, organizacyjnej, gospodarczej i technicznej,

W powyższych systematycznych ramach działania, szczególnego znaczenia dla Związku jak i dla zrzeszonych w nim sm, szczególnie kiedy w życie wchodziły przełomowe dla spółdzielczości mieszkaniowej akty prawne, takie jak np. :

- ustawa Prawo Energetyczne, która po wejściu w życie w 1997 roku wprowadziła rewolucyjnie wieloskładnikowe ceny jednostkowe za ciepło, w tym poza opłatą za energię ciepną – również za moc zamówioną oraz opłaty za nośnik i przesyły
- pierwsza spec ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych z 15 grudnia 2020 r. wprowadzająca m.in. podział zasobów spółdzielczych na poszczególne nieruchomości i obowiązek przenoszenia własności odrębnej,
- nowelizacja ustawy o sm z 15 czerwca 2007 r. - o przeniesieniach prawa własności dla lokatorskich praw do lokalu za przysłowiową złotówkę, likwidacja własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu
- nowelizacja ustawy o sm z 20 lipca 2017 – wprowadzające znaczące ograniczenia dla spółdzielni mieszkaniowych jako zarządcy nieruchomości spółdzielczych.

każdym przypadku wdrażania w życie w/w ustaw wymagane były wielokrotne spotkania, szkolenia oraz konsultacje w zakresie interpretacji prawnych, jako że każdy z tych aktów prawnych odznaczał się niestety znacznym niechlujstwem legislacyjnym , wywołującym chaos i wątpliwości w ich realizacji.

Na spotkania konsultacyjne, które cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony sm, zapraszano ekspertów rangi krajowej, w specjalnościach: prawno-techniczno-ekonomicznych.

Ponadto Związek Rewizyjny w ramach swoich statutowych zadań był reprezentantem środowiska spółdzielni mieszkaniowych wobec instytucji zewnętrznych : lokalnych jak i krajowych.

Związek przez lata systematycznie organizował spotkania robocze np. z zarządami spółek komunalnych, będącymi dostawcami mediów do zasobów spółdzielczych, a także z przedstawicielami lokalnych władz samorządowych – miejskich i wojewódzkich.

W ostatnich latach Regionalny Związek Rewizyjny przyjmował na siebie główny ciężar pomocy i odpowiedzialności za organizację konferencji spółdzielczości w Regionie.

Odbyły się dotąd trzy Konferencje, z których każda odcisnęła swoje piętno w przestrzeni publicznej, jako że spółdzielczość zaistniała nie tylko w mediach, ale udało się zainteresować skutecznie przedstawicieli parlamentu i władz lokalnych. Ponadto echa konferencji kierowane były w szerokim zakresie dla członków poszczególnych spółdzielni mieszkaniowych
- I Forum Spółdzielczości - Konferencja 14.05. 2014 r. - sala UTP Bydgoszcz - obrona spółdzielczości mieszkaniowej przed zakusami jej likwidacji, poprzez powoływanie z mocy ustawy – wspólnot mieszkaniowych, Na Konferencję przybyło wielu parlamentarzystów i przedstawicieli władz samorządowych, którzy potwierdzili zasadność funkcjonowania spółdzielczości mieszkaniowej
- II Forum Spółdzielczości - Konferencja 7 września 2015 r. - sala UW Mikołaja Kopernika w Toruniu – ponownie głównym celem i mottem spotkania, obrona spółdzielczości mieszkaniowej,
- III Forum Spółdzielczości - Konferencja 26 listopada 2019 r. - współpraca z władzami lokalnymi, promocja spółdzielczości poprzez opracowanie i wydanie w nakładzie ponad 100 tys. egzemplarzy – broszury Forum Spółdzielcze, które poza historią ruchu spółdzielczego, zawierało definicje i główne cele oraz zadania dla sm, ponadto wiele porad praktycznych dla jej członków Z każdym rokiem intensyfikuje się działalność Regionalnego ZRSM w Bydgoszczy, jako że udaje się zacieśniać znacząco współpracę sm zrzeszonych w Związku, a także rozszerzać skutecznie pomoc dla SM.

Przykładem poważnego zaangażowania Związku w żywotne sprawy spółdzielczości , to organizowanie współdziałania spółdzielni mieszkaniowych w 2020 i 2021 r. przy problemie oświetlenia terenów spółdzielczych - zbiorcze sformułowanie skargi do WSA na wycofania się władz Bydgoszczy z odpowiedzialności za prowadzenie i finansowanie oświetlenia na terenach sm.

Kolejnym tematem, wokół którego Związek organizuje współdziałanie spółdzielni mieszkaniowych – to problematyka związana z opłatami za wody opadowe i roztopowe. Rozpatrywane są różne warianty reakcji spółdzielni mieszkaniowych na wprowadzenie opłat w tym zakresie – począwszy od rozwiązania zawartych umów z MWiK sp. z o.o. Bydgoszcz, wycofania się sm z dokonywania opłat za w/w wody, po złożenie pozwu do WSA o uchylenie uchwał Rady Miasta Bydgoszczy, wprowadzających opłaty za wody opadowe i roztopowe, w życie.

Funkcjonowanie Regionalnego Związku Rewizyjnego SM w Bydgoszczy od lat przynosi werbalnie wiele korzyści dla spółdzielni mieszkaniowych zrzeszonych w Związku, choć także dla niezrzeszonych.

Coraz większe zaangażowanie Związku w aranżowanie współdziałania spółdzielni mieszkaniowych w rozwiazywaniu żywotnych, uniwersalnych problemów występujących w spółdzielczości, systematycznie podnosi rangę Związku, zwiększa szacunek instytucji zewnętrznych, władz lokalnych, a także pogłębia zaufanie samych członków poszczególnych spółdzielni mieszkaniowych do Związku.

Dalszym i perspektywicznym celem działania oraz ambicją organów Związku : Rady Nadzorczej i Zarządu jest stała, systematyczna i efektywna pomoc w coraz szerszym zakresie dla wszystkich spółdzielni mieszkaniowych z Regionu, począwszy od tych najmniejszych, po spółdzielnie z licznymi zasobami, tudzież infrastrukturą.

Ponieważ na spółdzielczość mieszkaniową czynione są ustawiczne zakusy polityczne by ją osłabiać, wcześniej nawet zlikwidować, utrudniać podstawowe zadanie, jakim jest zarzadzanie jej zasobami, przeto istnieje niezaprzeczalnie potrzeba silnego i skutecznego w działaniu Regionalnego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych w Bydgoszczy – obecnie i w kolejnych latach.